Theoretisch Kader
"Upstream, Midstream, Downstream”
Aanbevelingen voor effectieve zelfmoordpreventie
Onderzoek wijst uit dat de beste aanpak bij het terugdringen van het aantal zelfdodingen bestaat uit meerdere componenten, waaronder training (Knox et al. 2003). Onderstaande gelijkenis, laat zien waar zo’n allesomvattende benadering uit kan bestaan. ‘Upstream, midstream en downstream’ benaderingen zijn nodig om zelfmoord tegen te gaan.
Stroom Gelijkenis
Op een dag wandel je langs een rivier en je hoort een man in nood in het water om hulp roepen. Geschrokken, maar energiek duik je het water in en red je hem. Met al je kracht lukt het je om hem aan wal te hijsen en je begint hem te reanimeren. Je hart klopt in je keel als hij bij bewustzijn begint te komen. Juist op het moment dat je weer een beetje gekalmeerd bent, hoor je nog een panische schreeuw vanaf de rivier. Je kan het niet geloven! Je duikt de rivier weer in en haalt er een vrouw uit die ook gereanimeerd moet worden. Afgemat, maar nog steeds opgewonden dat je twee levens op één dag hebt gered, veeg je het zweet van je voorhoofd. Maar wanneer je je omdraait, zie je meer verdrinkende mensen in de rivier langskomen. De één na de ander.
Je schreeuwt om hulp naar alle andere mensen om je heen. Nu zijn er verschillende mensen in de rivier die, samen met jou, links en rechts verdrinkende mensen uit het water halen. Eén van de redders zwemt naar de verdrinkende groep toe en probeert hen te leren watertrappelen. Deze strategie helpt sommigen, maar niet iedereen, omdat het moeilijk is om te leren watertrappelen wanneer je aan het verdrinken bent.
Iedereen kijkt naar elkaar, volledig overweldigd, en vraagt zich af wanneer dit zal stoppen. Uiteindelijk sta je op en je begint tegen de stroom in te rennen. Een andere redder staart je aan en schreeuwt: ‘Wat ben je aan het doen? Er zijn zoveel verdrinkende mensen; we hebben hier iedereen nodig om te helpen!’ Waarop jij antwoordt: ‘Ik ga stroomopwaarts om uit te zoeken wie al deze mensen de rivier in duwt’.
‘Upstream’ strategieën richten zich op het creëren van beschermende factoren die risico’s verkleinen zoals: het stimuleren van onderlinge verbondenheid, het elimineren van stigmatiserende taal en daden, het opbouwen van veerkracht en het verbeteren van de kennis over mentale gezondheid.
‘Midstream’ strategieën richten zich op het identificeren en tijdig doorverwijzen van mensen met een verhoogd risico. Voorbeelden van ‘midstream’ strategieën zijn: het screenen van de mentale gezondheid en zelfmoordgedachten, hulpzoekgedrag bevorderen en normaliseren en het trainen van werknemers in het praten over zelfmoord(gedachten).
‘Downstream’ strategieën zijn nodig om zo goed mogelijk te reageren in een crisissituatie, waaronder zelfmoordgedachten, zelfmoordpogingen of dood door zelfmoord. ‘Downstream’ strategieën richten zich niet op beperking (onvrijwillige opname, zelfbeperkingen en isolatie), maar trachten de vraag te beantwoorden: ‘Hoe kunnen we waardigheid en empowerment bieden in plaats van angst?’
Iedereen kan iemand helpen. Leer wat je KAN doen om een leven te redden.
UPSTREAM
Zorg er in de eerste plaats voor dat problemen niet ontstaan
MIDSTREAM
Herken problemen vroeg en
verwijs door naar hulp
DOWNSTREAM
Veilige en meelevende reacties op mentale crisissituaties
Verander de bedrijfscultuur:
Zorg ervoor dat mentale gezondheid en zelfmoordpreventie gezondheids- en veiligheidsprioriteiten worden. Leidinggevenden moeten dit vormgeven, duidelijk communiceren over de voordelen/winsten en vragen beantwoorden van bezorgde werknemers. Promoot regelmatig hulpmiddelen en organisaties die ondersteuning bieden bij mentale problemen.
Ontwikkel levensvaardigheden:
Bied trainingen aan in conflicthantering, stress management, communicatievaardigheden, financiële planning, het stellen van doelen, ouderschap of andere vaardigheidstrainingen voor werknemers.
Verbeter kennis over mentale gezondheid en verslaving:
Faciliteer gesprekken en vergroot het bewustzijn over mentale gezondheid en het bevorderen van mentale gezondheid. Maak expliciet de verbinding tussen gezondheid en veiligheidsprogramma’s en mentale gezondheid.
Promoot sociale netwerken:
Zorg voor een gezonde werkomgeving en onderlinge steun op de werkvloer.
Identificeer mensen met een verhoogd risico:
Spoor vroege symptomen van depressie, angst, middelengebruik en woede op.
Promoot het zoeken van hulp:
Promoot hulpbronnen zoals de hulplijn van 113 Zelfmoordpreventie 0800-0113 en normaliseer het zoeken van hulp.
Photo by Guilherme Cunha on Unsplash
Promoot het gebruik van de geestelijke gezondheidszorg door medewerkers:
Wanneer werknemers het moeilijk hebben, kunnen de leidinggevenden dit oppakken door hen meteen in contact te brengen met geestelijke gezondheidsorganisaties- en crisisdiensten.
Beperk toegang tot mogelijke dodelijke middelen:
Wanneer de kans op zelfmoord groot is, verwijder dan geweren, pillen en andere middelen om zelfmoord te plegen.
Zorg voor steun na een zelfmoord:
Volg de crisismanagement procedures en ondersteun mensen op de lange termijn in de nasleep van een zelfmoord, zoals geschetst in ‘A managers Guide to Suicide Postvention in the Workplace’. (Verkrijgbaar als gratis PDF (in Engels) op www.WorkingMinds.org) o Toolkit: Zelfmoordpreventie, Interventie en Postventie op de Werkvloer.