Risico's in de bouwsector
Het probleem
Zelfmoord komt relatief veel voor in de bouwsector.
Dit is waarom de overheid en de bouwsector van zelfmoordpreventie een prioriteit moeten maken:
NATIONALE STATISTIEKEN EN TRENDS:
Nederland
In Nederland komen jaarlijks ongeveer 1900 mensen om het leven door zelfmoord.
Mannen plegen bijna twee keer zo vaak zelfmoord als vrouwen.
De grootste risicogroep zijn mannen van middelbare leeftijd (tussen de 40 en 70 jaar). Vier op de tien zelfmoorden vind plaats onder mannen van middelbare leeftijd.
Cijfers uit 2016 laten zien dat zelfmoord relatief veel voorkomt in de bouwsector.
Deze, en meer, informatie is te vinden op de website van 113 Zelfmoordpreventie.
Factsheet: Suicide Factors and Figures
https://www.113.nl/sites/default/files/113/2020%20middelen/Factsheet-suicide%20facts%20and%20figures.pdf
Factsheet: Suïcidaliteit onder mannen van middelbare leeftijd.
https://www.113.nl/sites/default/files/113/2020%20middelen/Factsheet%20Sui%CC%88cidaliteit%20onder%20mannen%20van%20middelbare%20leeftijd.pdf
Factsheet: Suïcide per werksector
https://www.113.nl/sites/default/files/2019-03/Zelfdoding%20per%20werksector.pdf
Bekijk ook deze pagina van de website van 113 Zelfmoordpreventie voor actuele cijfers:
https://www.113.nl/cijfers-zelfdoding-nederland-2018
België
In België kwamen in 2017 1723 mensen om het leven door zelfmoord.
Bij mannen komt zelfmoord vaker voor dan bij vrouwen
De grootste risicogroep zijn mannen in de leeftijd van 45-59 jaar.
Zelfmoordgedachten en –pogingen komen vaker voor bij lager opgeleide mensen dan bij hoger opgeleide mensen.
De bouwsector is een van de beroepsgroepen met een hoger suïciderisico.
Deze, en meer, informatie is te vinden op de website van het Vlaams Expertisecentrum Suïcide Zelfmoord1813 en Naar een gezond België.
Rapport: Epidemiologisch rapport. De Vlaamse Suïcidecijfers in een nationale en internationale context.
https://www.vlesp.be/assets/pdf/epidemiologisch-rapport-2019-nl-165529.pdf
Factsheet: Werk en Zelfmoord
https://www.zelfmoord1813.be/sites/default/files/Werk.pdf
Bekijk deze webpagina voor meer informatie over zelfmoord in België:
https://www.gezondbelgie.be/nl/gezondheidstoestand/niet-overdraagbare-aandoeningen/zelfmoord
Bekijk deze webpagina voor meer informatie over zelfmoord in Vlaanderen:
https://www.zelfmoord1813.be/feiten-en-cijfers/cijfers-over-su%C3%AFcide-en-su%C3%AFcidepogingen
“We hebben een stoere mentaliteit – wat er ook gebeurd: doorslikken en verder gaan. Het idee om over iets persoonlijks open te zijn op het werk, is moeilijk. Gewoonlijk is er de verwachting dat je werkomgeving hier onverschillig op reageert. De operationele leiding moet begrijpen dat het prima is om persoonlijke zaken te bespreken.””
HET DOEL: NUL ZELFMOORDEN
Werkplekken die hechten aan een sterke veiligheidscultuur streven naar nul dodelijke arbeidsongevallen. Zelfmoord valt hier ook onder.
Wat zou er gebeuren als de leiders in de bouwwereld geloofden dat zelfmoord uitgeroeid kan worden en alles wat in hun macht ligt zouden doen om het te voorkomen?
Leiderschap en rolmodellen zijn belangrijk!
De bouwindustrie blauwdruk helpt ons om het beleid en de praktijk op te bouwen dat er voor zorgt dat er geen zelfmoorden meer plaatsvinden. Niemand zou alleen en wanhopig moeten sterven.
RISICOFACTOREN IN DE BOUW:
Toegang tot dodelijke middelen: Mensen die toegang hebben tot, en bekend zijn met, dodelijke middelen zoals vuurwapens, pillen en hoge gebouwen, zijn vaak minder bang en beter in staat om zichzelf op deze manier schade toe te brengen.
Mogelijkheden tot onverschrokkenheid: wanneer er op een werkplek een cultuur heerst van roekeloosheid, moed en/of stoïcisme en mensen beloond worden voor hun stoerheid, zullen ze vaak minder snel contact opnemen en om hulp vragen.
Blootstelling aan fysieke belasting of psychologisch trauma: Werkplekken die werknemers blootstellen aan fysiek of psychisch letsel door traumatische levensbedreigende gebeurtenissen kunnen bij deze werknemers symptomen van chronische pijn, posttraumatische stress of burn-out veroorzaken, die op hun beurt kunnen bijdragen aan wanhoop en zelfmoord(gedachten).
Cultuur van middelengebruik: Werkplekken die informeel een cultuur van zelfmedicatie ondersteunen om stress te verlichten, kunnen escalerende problemen met middelengebruik veroorzaken die ook het risico op zelfmoord vergroten.
Gefragmenteerde gemeenschap / isolatie: Wanneer werknemers vaak een tijdelijke of seizoensgebonden baan hebben, kunnen ze een gebrek aan verbondenheid en een grotere mate van onzekerheid ervaren, wat bijdraagt aan een gevoel van isolatie en gebrek aan zingeving.
Vernedering / schaamte: Wanneer zich een beschamende fout voordoet op het werk en de werknemer zijn werk als de belangrijkste bron van identiteit ziet, kan deze gebeurtenis leiden tot depressie en zelfmoordgedachten.
In de val zitten: wanneer werknemers het gevoel hebben dat ze iets moeten doen wat ze normaal nooit zouden doen, omdat ze geen andere manier zien om hun doel te bereiken, kan hopeloosheid het gevolg zijn. Soms ervaren werknemers in de bouw het fenomeen 'gouden handboeien': zich geketend voelen aan hun stressvolle beroep omdat ze geen andere manier zien om een bepaalde levensstandaard voor zichzelf en hun gezinnen te behouden.
Bouwplaatsen betrokken bij sterfgevallen door zelfdoding in de gemeenschap: Bouwplaatsen met bruggen en gebouwen zijn soms locaties voor zelfmoord. Dit soort zelfmoorden in de buurt kan zelfmoordgedachten of depressie veroorzaken bij werknemers op die werkplek.
Aard van het werk: cyclisch werk met regelmatige periodes van ontslag en opnieuw inhuren brengt onzekerheid over de werkgelegenheid te weeg. Tekorten aan arbeidskrachten en ervaring leiden ertoe dat arbeiders overuren maken om projecten te voltooien. Deze combinatie resulteert in een "snelkookpan"-sfeer die werknemers kan overweldigen.
Slecht slapen: lange of abnormale uren werken kan de slaap negatief beïnvloeden, waardoor mentale en fysieke uitputting ontstaat. Dit heeft invloed op de prestaties, vergroot de kans op letsel en kan andere problemen met de geestelijke gezondheid verergeren.
